#posłuchajAdwent (cz. 3)

Masz dość świąt przed świętami? Muzycznych 'last christmasów' w listopadzie? Mamy dla Ciebie dwie playlisty na Spotify - odkryj muzyczne piękno adwentu w wydaniu klasycznym i tym nieco bardziej nowoczesnym! Wybierz, co Ci bardziej odpowiada, bo co czwartek przez tegoroczny Adwent chcemy Cię zaprosić do muzycznej podróży przez wybrane muzyczne przystanki!

Na Spotify przygotowaliśmy dwie playlisty: 

• "adwentowe dla każdego", która zawiera głównie luźne piosenki związane z tematyką tego czasu,
• "adwentowe klasycznie", gdzie znajdzie się wiele utworów znanych w Kościele od wieków.

W 3 tygodniu Adwentu polecamy te utwory:

Dominikański Ośrodek Liturgiczny - Spraw, bym powrócił

Adwent jest przepełniony modlitewnym wołaniem: “Przybądź! Przyjdź! Nie zwlekaj!”. Mówimy, że to czas oczekiwania na powrót Pana. A może jednak chodzi o to, żebyśmy to powrócili - do Jego łaski, do miłości, do ufności… Takie pytanie stawia przed nami utwór “Spraw, bym powrócił”, skomponowany przez Urszulę Rogalę i umieszczony w albumie “Gaudete” Dominikańskiego Ośrodka Liturgicznego. Jest to muzyczne opracowanie fragmentu 31. rozdziału Księgi Jeremiasza. Ukorzony Efraim woła do Boga, skarży się na swój los, lamentuje i prosi, by Bóg dopełnił dzieła nawrócenia. Kompozytorka nawiązuje stylem do francuskiej odnowy liturgicznej z lat 80. Skomplikowana łacińska polifonia, znana choćby z kompozycji Palestriny została zastąpiona harmonijnym pięknem i prostotą, zapraszającą każdego do wspólnej modlitwy śpiewem. Wszak pieśń liturgiczna to także przestrzeń, w której ludzkie serce otwiera się na Boże działanie. Utwór “Spraw, bym powrócił” to esencja adwentowej tęsknoty. Słuchając go, modląc się nim, warto pamiętać, że Bóg żadnego wołania nie zostawia bez odpowiedzi. Na wołanie Efraima odpowiada przecież: “Muszę mu okazać miłosierdzie!” (zob. Jr 31,20)

Posłuchaj Dominikański Ośrodek Liturgiczny - Spraw, bym powrócił  w playliście adwentowe klasycznie na Spotify - kliknij tutaj.

Veni, veni Emmanuel - O come, o come Emmanuel

Rytm ostatniego tygodnia Adwentu wyznaczają tak zwane Wielkie Antyfony. Ich tekst powstał około VIII wieku i nazywa przychodzącego Jezusa określeniami pochodzącymi ze starotestamentalnych proroctw. Pierwsze ich litery czytane od końca tworzą akrostych ERO CRAS, co znaczy “Będę jutro”. 

Już w XII wieku powstało ich rytmiczne opracowanie, którego tekst w języku łacińskim został znaleziony przez Johna Masona Neale’a w dodatku do manuskryptu “Psalterium Cationum Catholicorum” z początku XVIII wieku. Neale przetłumaczył ten hymn w zrytmizowanej wersji na angielski i opublikował w opracowanym przez siebie zbiorze średniowiecznych hymnów i sekwencji w 1851 roku.

Hymn ten został trzy lata później opublikowany z melodią “z francuskiego mszału z Biblioteki Narodowej w Lizbonie”. Samego mszału nie udało się odnaleźć, jednak siostra Tomasza More (augustianka, w świecie: dr Mary Berry) w roku 1966 odkryła w paryskiej Bibliotece Narodowej XV-wieczny Procesjonał, a w nim tropowane responsorium żałobne “Libera me”. Melodia użyta z tekstem “Bone Jesu dulcis cunctis” jest tą samą, którą w połowie XIX wieku przypisano do hymnu “Veni, veni Emmanuel”.

Zapomniany przez wieki hymn, z przysiana mu 170 lat temu melodią stał się swoistym adwentowym hitem. Przetłumaczony na wiele języków często stosowany jest w czasie liturgii czy nabożeństw katolickich, anglikańskich czy luterańskich. Stał się inspiracją dla kompozytorów takich jak Zoltan Kodaly, Samuel Barber czy James MacMillan. Wykonywany jest także przez różnych wykonawców muzyki religijnej czy rozrywkowej z U2 (pod tytułem “White as snow”) czy Enyą na czele. Znaleźć go można w obu naszych playlistach.

Posłuchaj w playliście adwentowe dla każdego na Spotify - kliknij tutaj.

J.S.Bach - Wachet auf, ruft uns die Stimme

Wśród adwentowych utworów znajdujących się w “Drodze do Nieba” znajdziemy pod numerem 365 pieśń:“Słychać głos strażnika w dali”. Wprawne ucho słuchacza wychwyci temat nawiązujący do kantaty Johanna Sebastiana Bacha “Wachet auf, ruft uns die Stimme” (Zbudź się, głos wzywa nas). To jedno z najbardziej rozpoznawalnych dzieł tego barokowego kompozytora. Jest to muzyczna ilustracja do przypowieści o pannach mądrych i głupich, zawartej w Ewangelii według św. Mateusza. Nawiązuje ona w warstwie tekstowej także do ewangelicznych opisów Sądu Ostatecznego oraz do Pieśni nad Pieśniami. Bach napisał tę kantatę w 1731 r. w Lipsku, na ostatnią niedzielę luterańskiego roku liturgicznego. "Zbudźcie się -  tak ci wołają / Co w grodzie świętym straż trzymają / Syjonie, północ! porzuć sny! / Oblubieniec twój nadchodzi! / Zbawienia dzień się blaskach rodzi!” (tłum. A.A. Teske) - te słowa, wyśpiewane przez chór, stanowią zasadnicze przesłanie utworu. Oprócz niezwykłej zdolności łączenia wątków biblijnych Bach w tym utworze objawił także swój muzyczny geniusz. Siedem części kantaty składa się w perfekcyjnie symetryczną całość. Część pierwsza, czwarta i siódma oparte są na tekście i melodii chorału “Wachet auf”, zaś przepalają je finezyjne recytatywy i  arie będące poetyckim rozwinięciem wizji zaślubin Oblubieńca (Chrystusa) z Oblubienicą (Kościołem). “Oto prawdziwa teologia zawarta w dźwiękach!” - tak komentują ten utwór znawcy dzieł Bacha.  Piękno tej muzyki pozwala nam obudzić w sobie tęsknotę i zawołać z głębi serca: “Kiedy przyjdziesz me zbawienie? (...) Przyjdź, Jezu!” 

Posłuchaj J.S.Bach - Wachet auf, ruft uns die Stimme w playliście adwentowe klasycznie na Spotify - kliknij tutaj.

Utworzy poprzednich tygodni:

niemaGOtu - Pieśń stworzenia

Czy można skutecznie połączyć adwentową tęsknotę, głębię Słowa Bożego i pełne energii i życia brzmienie? Zespół niemaGOtu udowadnia, że można!  Utwór “Pieśń stworzenia” znajduje się na płycie zatytułowanej “Ito” (łac. idź), co jest nawiązaniem do sentencji z rzymskiego prawa Dwunastu Tablic: si in ius vocat ito - jeśli zostałeś wezwany na sąd, idź.

Adwent to nie tylko czas przygotowania do świąt Narodzenia Pańskiego, ale też czas oczekiwania na paruzję - powtórne przyjście Chrystusa, które będzie wiązało się z sądem. Czy powinno w nas to budzić lęk? Nie, bo Chrystus przyjdzie by zbawić tych, którzy w nim pokładają nadzieję, by odnowić stworzenia i w objawić w pełni i ostatecznie Bożą chwałę.

Wsłuchanie się w słowa utworu niemaGOtu może być okazją do pogłębionej lektury Pisma Świętego. Utwór nawiązuje bowiem kolejno do Księgi Izajasza 40,3, Psalmu 40,18, Listu św. Pawła do Rzymian 8,19-23, Apokalipsy 21,3-5, Psalmu 106,48 oraz historii wyjścia Izraela z Egiptu. 

Posłuchaj niemaGOtu - Pieśń stworzenia  w playliście adwentowe dla każdego na Spotify - kliknij tutaj.
 

Arvo Pärt - Morning Star

"Morning star" zostało skomponowane przez Arvo Pärta dla uczczenia 175. rocznicy utworzenia Uniwersytetu w Durham, którego honorowym doktorem jest kompozytor. Tekst zaczerpnięty został ze znajdującego się w katedrze w Durham nagrobka św. Bedy Czcigodnego - mnicha benedyktyńskiego i teologa z przełomu VII i VIII wieku. Utwór rozpoczynają soprany śpiewając słowo "Chrystus" bazując na motywie tercji, jakby przeciwstawiając się pozostałym głosom recytującym "Chrystus jest Gwiazdą Poranną". Następnie czterokrotne powtórzenie frazy "kiedy noc tego świata przeminęła" tworzy coraz gęstszą fakturę, osiągając kulminację w słowach "przynosi swoim świętym obietnicę światła i życia oraz otwiera wieczny dzień". Pasaż muzyczny w a-moll przynosi pokój i nadzieję przechodząc ostatecznie do jasnej tonacji A-dur.

Ludzkość pogrążona w ciemności grzechu przez wieki oczekiwała światła wolności dzieci Bożych. Oczekuje przyjścia Tego, który jest Światłością ze Światłości, który jest Zbawicielem - Słońcem wschodzącym z wysoka. Bardzo skromna w formie i głęboka w przekazie kompozycja Arvo Pärta pozwala nam wejść w to wołanie wieków i znaleźć ukojenie w pewności, że Pan Bóg nie zawiedzie i po nocy przyjdzie dzień nieznający zachodu.

Posłuchaj Arvo Pärt - Morning Star w playliście adwentowe klasycznie na Spotify - kliknij tutaj.

Coldplay - Til kingdom come

Zaskakującym może być znalezienie na adwentowej liście utworów zespołu Coldplay i piosenki z płyty "X&Y". Choć sam Chris Martin mówi, że tytuł piosenki "Til kingdom come" pochodzi z omówienia przemówienia prezydenta Busha do premiera Blaira na temat wojny w Iraku, możemy spojrzeć na ten tekst głębiej, z nadzieją oczekując czasu, kiedy skończą się walki i nadejdzie królestwo pokoju. Jest to także piosenka o miłości bez granic, gotowej udać się na krańce ziemi, niosąc nadzieję.

Ale czy to zwykła piosenka o miłości? O kim można zaśpiewać "dla Ciebie zaczekałbym aż przyjdzie królestwo, dopóki mój dzień, moje dni się dopełnią".  Do jakiego człowieka skierowałbyś słowa: Powiedz, że przyjdziesz i mnie wyzwolisz, tylko powiedz, że poczekasz, poczekasz na mnie"? 

Ostatecznie adresatem tych słów, może być tylko Ten, który jest Miłością, Książe Pokoju - Jezus, na którego czekamy w Adwencie, a o którego królestwa przyjście modlimy się nieustannie.

Posłuchaj Coldplay - Til kingdom come w playliście adwentowe dla każdego na Spotify - kliknij tutaj.

____

serię redagują: ks. Michał Chmiel i ks. Tadeusz Górny