Dnia 25 marca 2017 roku Diecezja Gliwicka świętowała dwudziestą piątą rocznicę erygowania bullą papieża Jana Pawła IITotus tuus Poloniae populus. Była to dobra okazja do dokonania podsumowań dotychczasowego funkcjonowania diecezji. Dlatego drugi Biskup Gliwicki Jan Kopiec podjął decyzję o zwołaniu pierwszego synodu diecezjalnego.
Po wielu miesiącach przygotowań I Synod Diecezji Gliwickiej został uroczyście rozpoczęty 25 marca 2017 roku. Uroczystej Mszy świętej w tym dniu w gliwickiej katedrze przewodniczył Metropolita Katowicki arcybiskup Wiktor Skworc. Odprawił ją w asyście biskupów metropolii oraz licznie zgromadzonych kapłanów zakonnych i diecezjalnych. Szczególnymi gośćmi byli uznani prawnicy kanoniści: ks. prof. Mirosław Sitarz oraz ks. prof. Wojciech Góralski.
Po Mszy świętej odbyła się sesja otwierająca pierwsze posiedzenie synodalne, na której mianowani członkowie odebrali od Biskupa Gliwickiego dekrety nominacyjne oraz złożyli wyznanie wiary oraz przysięgę wierności, wymaganą przy obejmowaniu urzędów w Kościele.
Równolegle z pracami zgromadzenia plenarnego odbywały się spotkania komisji tematycznych, które pracowały nad przygotowaniem dokumentów roboczych oraz wypracowaniem propozycji konkretnych rozwiązań. Prace w grupach tematycznych były zawsze poprzedzone konsultacjami w parafialnych zespołach synodalnych, które zostały powołane przez proboszczów w poszczególnych parafiach.
Biskup Gliwicki powołał następujące komisje synodalne: Komisja ds. Rodzin, Komisja ds. Duszpasterstwa, Komisja ds. Świeckich, Komisja ds. Duchowieństwa, Komisja ds. Katechetycznych, Komisja ds. Zakonnych, Komisja ds. Caritas, Komisja ds. Misji, Komisja ds. Liturgii, Komisja ds. Kultury, Komisja ds. Ekonomicznych.
W toku prac synodalnych odbyło się siedem posiedzeń plenarnych. Jednocześnie odbywały się zebrania otwarte, w których mogli uczestniczyć wszyscy zainteresowani, aby podyskutować z członkami poszczególnych komisji na temat konkretnych rozwiązań.
Po wielu posiedzeniach i głosowaniach ostatecznie przyjęto końcowe brzmienie proponowanych rozwiązań i przepisów, które zostały przedstawione Biskupowi Gliwickiemu.
Zatwierdzenie dokumentów synodalnych odbyło się w dniu liturgicznego wspomnienia św. Karola Boromeusza, który w historii zapisał się jako biskup, który w swojej diecezji zwołał wiele synodów dla uporządkowania życia Kościoła.
Dnia 4 listopada 2018 roku w Centrum Edukacyjnym im. Jana Pawła II w Gliwicach odbyła się ostatnia sesja synodalna, w czasie której Biskup Gliwicki Jan Kopiec podpisał dekret zatwierdzający dokumenty synodalne. Następnie w katedrze św. Apostołów Piotra i Pawła odbyła się Msza święta, której przewodniczył arcybiskup Wiktor Skworc. Na zakończenie Mszy świętej odczytany został dekret zamykający prace I Synodu Diecezji Gliwickiej. Przepisy zawarte w dokumentach synodalnych weszły w życie z dniem 25 marca 2019 roku.