Drewniane kościoły powiatu gliwickiego – seria promująca sakralne dziedzictwo regionu
Z inicjatywy Powiatu Gliwickiego powstała seria krótkich filmów prezentujących najcenniejsze drewniane kościoły znajdujące się na jego terenie. Celem cyklu jest nie tylko promocja lokalnej historii i dziedzictwa architektonicznego, lecz także zachęcenie do odwiedzin tych niezwykłych miejsc – szczególnie teraz, w sezonie letnich wycieczek i rowerowych wypraw. Seria dostępna jest w formacie YouTube Shorts, dostępna także na Facebooku lub Instagramie Powiatu Gliwickiego i Diecezji Gliwickiej.
Nowa seria filmów to nie tylko promocja zabytków, ale także ukłon w stronę dziedzictwa duchowego naszej ziemi. Drewniane kościoły – choć skromne w rozmiarze – są głęboko zakorzenione w historii wiary lokalnych wspólnot i stanowią autentyczne świadectwo pobożności minionych pokoleń.
Jak podkreśla Starosta Gliwicki Dawid Rams:
„Drewniane kościółki od zawsze stanowiły dumę Powiatu Gliwickiego. Te niezwykłe świątynie, pełne uroku, historii i kunsztownej architektury, zachwycają zarówno miłośników sztuki sakralnej, jak i turystów oraz mieszkańców. (…) To właśnie z tej potrzeby i z zachwytu, który towarzyszy każdej wizycie, narodził się pomysł stworzenia filmów, które uchylą drzwi do ich wnętrz. (…) Bo te kościółki to nie tylko zabytki, ale żywe świadectwo naszej kultury, wiary i tradycji. I naprawdę mamy się czym chwalić.”
Kościół pw. św. Wawrzyńca w Zacharzowicach
Pierwszy odcinek poświęcony jest kościołowi filialnemu pw. św. Wawrzyńca w Zacharzowicach – jednej z najstarszych drewnianych świątyń w regionie. Kościół został wzniesiony przez ewangelików w 3. ćwierci XVI wieku, a jego konstrukcja przetrwała do dziś niemal w niezmienionej formie. Choć pierwotnie służył wspólnocie protestanckiej, już w 1629 roku świątynię przekazano katolikom, którzy połączyli ją z kościołem w Sierotach, tworząc wspólną parafię. Obiekt wyróżnia się klasycznym dla Śląska układem przestrzennym i zrębową konstrukcją. Zachwyca również zachowanym wyposażeniem – m.in. późnogotycką szafą tryptyku z 1510 roku, barokową amboną z 1687 roku oraz ołtarzami z XVIII i XIX wieku.
Kościół pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Sierakowicach
Kolejnym bohaterem filmowej serii jest drewniany kościół pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Sierakowicach, pełniący funkcję kościoła filialnego parafii w Rachowicach. Wzniesiony w 1675 roku przez cieślę Józefa Jozka, na miejscu wcześniejszej świątyni, zachwyca barokowym wyposażeniem oraz odkrytymi w XXI wieku malowidłami ściennymi z XVII wieku, przedstawiającymi sceny biblijne i personifikacje cnót. Wnętrze kościoła zdobią także cenne rzeźby i obrazy, w tym wizerunek św. Katarzyny oraz Matki Bożej Niepokalanie Poczętej. To jeden z najciekawszych przykładów sakralnej architektury drewnianej w regionie – wpisany na Szlak Architektury Drewnianej województwa śląskiego.
Kościół pw. św. Mikołaja w Wilczy
Następny odcinek serii prowadzi nas do Wilczy, gdzie znajduje się zabytkowy drewniany kościół parafialny pw. św. Mikołaja – perła barokowej architektury sakralnej Górnego Śląska. Obecna świątynia, wzniesiona w 1755 roku przez cieślę Jakuba Sedlaczka, zachwyca zrębową konstrukcją, pięknym wystrojem oraz niezwykle cennym wyposażeniem. W ołtarzu głównym znajduje się XVII-wieczny obraz św. Mikołaja, pochodzący z nieistniejącego już kościoła w Gorzycach, a na uwagę zasługuje również obraz Matki Boskiej Frydeckiej z 1709 roku z napisem w języku morawskim. Kościół wpisany jest na Szlak Architektury Drewnianej województwa śląskiego, a także leży przy dwóch szlakach turystycznych: Szlaku Okrężnym Wokół Gliwic i Szlaku Stulecia Turystyki.
Kościół pw. św. Trójcy w Rachowicach
W nowym odcinku filmowej serii odwiedzamy Rachowice, gdzie pośród cmentarza znajduje się malowniczy, drewniano-murowany kościół pw. św. Trójcy. Jego prezbiterium z zakrystią, zbudowane z cegły w 1668 roku, należy do najstarszych elementów, natomiast zrębowa nawa i słupowa wieża powstały nieco później. W świątyni znajdują się cenne elementy wyposażenia – w tym dębowy portal z XVII wieku, gotyckie kute drzwi oraz bogato rzeźbiony ołtarz główny z 1679 roku. Kościół zachwyca połączeniem gotyckiej formy z barokowym wnętrzem, a jego usytuowanie na Szlaku Architektury Drewnianej czyni go obowiązkowym punktem dla każdego, kto pragnie odkrywać sakralne skarby powiatu gliwickiego.
Kościół pw. Wszystkich Świętych w Sierotach
W kolejnym odcinku poznajemy kościół parafialny pw. Wszystkich Świętych w Sierotach – jeden z najstarszych i najcenniejszych obiektów sakralnych powiatu gliwickiego. Świątynia, której murowane prezbiterium pochodzi z 1427 roku, a drewniana nawa z lat 1456–1457, przez ponad sto lat służyła wspólnocie protestanckiej. Dziś zachwyca gotyckimi polichromiami, renesansowym ołtarzem głównym z 1622 roku oraz barokową amboną i neobarokowymi ołtarzami bocznymi. W kościele znajduje się również wyjątkowy obraz przedstawiający cudowne ocalenie świątyni od pożaru za wstawiennictwem św. Floriana. Całość dopełnia malownicze położenie na starym cmentarzu, otoczonym kamiennym murem z XVIII wieku.
Kościół pw. św. Bartłomieja w Smolnicy
W najnowszym odcinku serii odwiedzamy cmentarny kościół pw. św. Bartłomieja w Smolnicy – drewnianą świątynię o konstrukcji zrębowej, wzniesioną w latach 1776–1777 z drewna sosnowego i świerkowego. Choć początki parafii sięgają XIV wieku, przez wieki miejscowość była filią sąsiednich parafii. Kościół powstał z inicjatywy luteran, a jego wieża – starsza, bo z lat 1571–1572 – mogła pierwotnie pełnić rolę wolno stojącej dzwonnicy. Wnętrze kryje zabytkowe organy, ławki oraz elementy wyposażenia z XVII–XIX wieku, w tym obrazy Matki Boskiej Różańcowej i św. Bartłomieja. Świątynia położona jest na terenie malowniczego cmentarza, otoczonego kamiennym murem, w pobliżu którego stoi krzyż z 1882 roku.
Kościół pw. Wszystkich Świętych w Bojszowie
Nowym bohaterem serii jest kościół pw. Wszystkich Świętych w Bojszowie – drewniana świątynia z 1506 roku ufundowana przez rodzinę Ozorowskich. Wzniesiony w konstrukcji zrębowej, z wieżą z 1545 roku i zakrystią z 1509 roku, należy do najcenniejszych przykładów sakralnej architektury drewnianej na Śląsku. Wnętrze zachwyca barokowym wystrojem: ołtarzem głównym z obrazem Zesłania Ducha Świętego, amboną z XVII wieku oraz bocznymi ołtarzami z XVIII wieku. Warto zwrócić uwagę na późnogotycką dębową kropielnicę i portale z początku XVI wieku. Świątynia otoczona jest cmentarzem z bramką z 1728 roku, a w pobliżu stoi nowy kościół parafialny pw. Nawiedzenia NMP.
Zachęcamy do planowania wypraw szlakiem drewnianej architektury sakralnej powiatu gliwickiego. To doskonała okazja, by odkrywać piękno małych świątyń i odnaleźć ciszę, która wciąż rozbrzmiewa w ich drewnianych wnętrzach.
Materiał Starostwa Powiatu Gliwickiego - dziękujemy za możliwość publikacji.
